Het jaar van de slak

U als in uitleggen

Een eerlijk en bruikbaar woord, dat zoveel als 'verklaren' of 'verduidelijken' betekent, 'verstaanbaar maken'. In toenemende mate gangbaar als voltooid deelwoord in de kreet ik krijg dat niet uitgelegd.

Bepaalde burgemeesters bedienen er zich graag van, om aan te geven (zie aldaar) dat iets hen niet zint. De goede burger moet denken: als onze burgemeester het niet uit kan leggen, dan zal het wel niet deugen ook niet. De perceptie dat de burgemeester wel slim is, maar de goede burger te dom om zijn uitleg te begrijpen, is altijd meegenomen.

Het jaar van de slak

T als in toxisch

Giftig, maar recenter, bij uitbreiding, gewoon slecht. Haast alles wat niet goed is, kan toxisch worden genoemd. Zoals dat gaat met vergif, valt ook aan toxische dingen niet meteen te zien dat ze toxisch zijn. Een lening, een dossier, een begrip, een woord, ook een vriendschap of een schouderklopje kan toxisch zijn. Of een cadeau, maar dat heet voorlopig nog een vergiftigd geschenk.

Het jaar van de slak

S als in stappen

Tot voor kort een eerder luchtig woord, als in een nachtje stappen. Nu ook zeer courant in de uitdrukking uit het leven stappen, een al te doorzichtige poging om suïcide of zelfdoding, vroeger zelfmoord genoemd, een vals lichtvoetige draai te geven. Gooi het maar in de groep, dat soort bespreekbaarheid. 'Waar blijft Billie?' – 'Wie? Billie? O, die is uit het leven gestapt.'

Het jaar van de slak

R als in relevant

Geen genoeglijkere manier om de avond te vullen dan met een paar geestesverwanten, bij het gebruiken van enige glazen Orval, van het land weg te ouwehoeren. Chewing the fat, shooting the breeze. Het maakt niet uit wat iedereen zegt, of het kant raakt of wal, of het steek houdt of hout snijdt. Beter niet, eigenlijk, serieuze praat kan de sfeer alleen maar verzieken. Iemand die toch per se moet vragen of deze of gene opmerking wel relevant was, moet subiet van het gesprek worden afgevoerd.

Het jaar van de slak

Q als in quality time

Een moeilijk te vatten begrip, dat nog het best omschreven kan worden als de tijd die overblijft als alle vervelende, lastige, slopende, ergerlijke, zinloze en anderszins ongevraagde klussen achter de rug zijn. Die spaarzame ogenblikken brengt u kwaliteitsvol door met de partner, de kinderen of nog een handjevol zeer nabije medemensen. Uitgeput en uitgeblust op de bank gaan liggen doet ook goed, maar telt niet als quality time.

23 februari

'In Mechelen rijden de treinen wel, maar ze stoppen niet'.

De surrealistische zin uit het VRT-journaal bereikte mij gisteren op de autoradio. Moet ik nu aan de kant gaan staan, dacht ik, om over de diepere zin van die zin na te denken? Maar ik moest ergens heen. 'Heb ik dat goed gehoord?', vroeg ik nog aan mijn gade die naast me zat. We hadden het goed gehoord. We zijn dan doorgereden, maar we zijn niet gestopt.

Het jaar van de slak

P als in Patriot

Met hoofdletter, uit te spreken als 'peitriot'. Een naar patriottisme verwijzend woord dat geassocieerd wordt met repressieve wetgeving en/of antiballistische raketsystemen. Volgens sommigen heeft België nood aan 'een soort Patriot Act', en mogelijk ook aan een Patriot antiraketsysteem. Enigszins paradoxaal is de vaststelling, dat de bepleiters van deze Patriots voor België allerminst Belgische patriotten zijn.

Het jaar van de slak

O als in operationaliseren (bis)

Een bedrieglijk woord, voor wie het snel en zonder haperen uit wil spreken. Dan gaat het nog niet over de betekenis: 'omzetten van iets abstracts in meetbare kenmerken'. Het institutionele, bijvoorbeeld. Veel abstracter kan iets niet zijn. Zeurt iemand te veel aan de cafétoog, zeg dan kordaat: 'Het wordt tijd dat we het institutionele weer operationaliseren.' Dat vergt enige oefening voor de spiegel. Plaats uw uitspraak niet te laat in het gesprek: na drie of meer alcoholische consumpties komt het er niet meer in een keer uit. Komen verder in aanmerking om geoperationaliseerd te worden: het communautaire, en – ja, wat nog, eigenlijk?

Het jaar van de slak

O als in onveiligheidsgevoel

Het onveiligheidsgevoel wordt op vele plaatsen waargenomen, maar niet waar u bij bent. Het treft zonder uitzondering de burger, nooit een bij naam genoemde man of vrouw zoals Piet of Paul of Paula, die elke avond rond zes uur haar rolluiken neerlaat. Paula voelt zich niet onveilig, zij doet het tegen de kou, in de winter, of de zon, in de zomer. Anders dan vaak wordt beweerd, heeft het onveiligheidsgevoel minder te maken met bommen of granaten, dan met voorbijlopende of -rijdende mensen van een andere straat. In dat laatste geval, als het per auto is, kan de burger het nummerbord melden aan de politie.

17 februari

Een teamfacilitator. Een productivity practice leader. Een freelance happiness catalyst. Een cloud syndication business development manager. Ze bestaan echt, denk ik, in elk geval komen ze voor in een stuk dat ik las in dSWeekblad, het zaterdagmagazine van De Standaard, over flexwerken.

Dat ging daar van mindfulness en timemanagement en de work-lifebalance, over multitasking en het implementeren van de 5 choices-cursus en ik dacht: vooruit maar, zo zal dat wel gaan in de flexwerkerswereld.

Zelf heb ik ook veel thuis gewerkt. Liep ik toch eens mijn voortuintje in, dan kon daar net de postbode aankomen. 'Ha, allee, weeral vakantie?', zei die dan.

Het jaar van de slak

N als in no way

Een meer hedendaagse manier om 'geen sprake van' te zeggen, d.w.z. in het Engels. (Hetzelfde geldt voor no sweat, 'graag gedaan', de andere optie als iemand iets van u wil.) Probeer ook eens no deal, no chance of nope, het omgekeerde van yep. Natuurlijk kunt u ook 'nee' zeggen (zie ook ja, nee).

Het jaar van de slak

M als in madam (bis)

Sommige vrouwen laten zich sinds enige tijd graag madammen noemen. Een typische madam is niet zelden bekend van radio en/of televisie. Madammen zijn veelal straf, een enkele keer worden hen ballen toegeschreven. Een madam met ballen moet vanzelfsprekend metaforisch, niet biologisch begrepen worden.

Het jaar van de slak

M als in meerwaarde (Ook : meerwaardezoeker)

Vindt u dat uw gesprekspartner iets belachelijks zegt, onderbreek hem dan op een willekeurige plek in zijn betoog, en vraag: 'Wat is daar de meerwaarde van?' Het is een onvriendelijke vraag, maar dat valt er niet direct aan te horen. Veeleer klinkt het als: Wat u zegt zal wel waardevol zijn, maar is het wel meer waardevol dan als u gezwegen had? Bovendien positioneert u zich als een meerwaardezoeker, iemand die latte drinkt in plaats van koffie met melk.

Het jaar van de slak

L als in legitiem

Wettig, rechtmatig, gewettigd, gegrond, terecht, aanvaardbaar. Ziedaar het zeer brede speelveld, waarop het woordje legitiem vele kanten uit kan. Mocht u ooit in de verleiding komen om een baldadige etterbak een draai om zijn oren te verkopen, en iemand merkt op dat zulk gedrag onwettig is, dan kunt u zeggen: Onwettig misschien, maar wel legitiem. Want zelfs al is zo'n lijfstraf in onze verlichte eeuw onaanvaardbaar, uw boosheid kan wel terecht zijn, of op zijn minst hebt u een gegronde reden om eens stevig uit uw hoek te komen. Ook het hebben van foute meningen is overigens ligitiem.

10 februari

Ik heb een tijd geleden een fotonegatievenscanner gekocht bij Aldi. Daarmee scan ik oude fotonegatieven. Het zijn er veel. Ze beginnen in 1970 en stoppen in 2004, toen ik digitale foto's ben gaan maken.

 

Al die oude foto's heb ik nog wel in positief, maar mettertijd hebben ze veel van hun kleur verloren. Ook de zwart-witfoto's, als men begrijpt wat ik bedoel. De negatieven zijn beter bewaard, daar maak ik nu dus digitale afdrukken van.

 

Het is niet uit te sluiten dat ik op een dag vind, dat foto's op een computerscherm toch niet zo leuk zijn als echte foto's, zoals ook een boek leuker leest op papier dan op een reader. 

Op die dag kan ik de digitale foto's weer op papier laten afdrukken. Dat heb ik eerder al gedaan met een aantal foto's van 2004 en later.

 

Op de duur gaan ook die recentere afdrukken weer verbleken, maar geen nood: de digitale originelen staan op mijn harde schijf, en vanzelfsprekend ook op mijn externe back-upschijf. 

Mochten die schijven het ooit samen begeven, dan kan ik nog altijd de afgedrukte foto's weer op een flatbedscanner inscannen. Die moet ik dan wel nog kopen.

Moraal: men moet niet goed bezig zijn om bezig te zijn.

Het jaar van de slak

K als in kloteklant

Wie nog niet heeft gekocht, is nog geen klant. Hij* moet worden opgevrijd. Koffie, gebakjes, gratis proefrit, van minzaamheid kwijlende verkopers worden voltijds ingezet tot de koop gesloten is. Op dat moment wordt de koper werkelijk klant, en is het ook tijd dat hij oplazert, voor hij nog iets kan zeggen, laat staan vragen, laat staan over iets zijn beklag maken. Zo'n kloteklant staat het werven van weer nieuwe kopers alleen maar in de weg.

*in dit lemma staan hij en zijn ook voor zij en haar (zie ook gender)

Het jaar van de slak

J als in ja, nee

In deze dagen van al maar snellere communicatie wil elke vraag een antwoord in real time. Van de aangesprokene wordt niet verwacht dat hij/zij eerst even gaat nadenken.

Een stresserend gegeven, omdat een fout antwoord ook weer in geen tijd de wereld rond gaat. Gelukkig is er een afdoende strategie. Stelt iemand u een ja-of-nee-vraag, antwoord dan: Ja, nee. Daarmee is geen kwaad geschied, en nu is er tijd om te denken, terwijl u zegt: 'Een goede vraag, dat wil zeggen, het is simpel, ik bedoel, het is ook een beetje dubbel...' Voor dit alles eruit is (u laat telkens een pauze vallen waar de komma's staan), weet u nu ook wat het goede antwoord is: Ja. Of: Nee. Overigens is niet per se het antwoord fout, het kan ook de vraag zijn.

Het jaar van de slak

I als in inzicht. (Ook: voortschrijdend – )

Een saai en nuffig woord. Je moet er wat bij doen om het op smaak te brengen. Bijvoorbeeld: het bijvoeglijk naamwoord voortschrijdend. Nu is er plotsklaps vaart en vordering. Wie door voortschrijdend inzicht wordt aangeraakt, laat de massa's achter zich, wier inzicht ter plaatse is blijven staan. Onzin natuurlijk. Het is een truc van de foor, ze doen het met spiegels. Voortschrijdend inzicht is gewoon bochtenwerk, iemand draait zijn jas om, een turncoat. Verder is voortschrijdend inzicht een pleonasme. Inzicht gaat altijd vooruit, per definitie.